ગુજરાતી સાહિત્ય

કેવા રે મળેલા મનના મેળ ?
હો રુદિયાના રાજા ! કેવા રે મળેલા મનના મેળ ?

ચોકમાં ગૂંથાય જેવી ચાંદરણાની જાળી,
જેવી માંડવે વીંટાઇ નાગરવેલ :
હો રુદિયાની રાણી ! એવા રે મળેલા મનના મેળ !

તુંબું ને જંતરની વાણી
કાંઠા ને સરિતાનાં પાણી
ગોધણની ઘંટડીએ જેવી સોહે સંધ્યાવેળ :
હો રુદિયાના રાજા ! એવા રે મળેલા મનના મેળ !

ધરતી ભીંજાય જેવી મેહુલાની ધારે,
જેવાં બીજ રે ફણગાય ખાતરખેડ :
હો રુદિયાની રાણી ! એવા રે મળેલા મનના મેળ !

સંગનો ઉમંગ માણી,
જિંદગીંને જીવી જાણી;
એક રે ક્યારામાં જેવાં ઝૂક્યાં ચંપો-કેળ :
હો રુદિયાના રાજા ! એવા રે મળેલા મનના મેળ !

જળમાં ઝિલાય જેવાં આભનાં ઊંડાણ,
જેવા ક્ષિતિજે ઢોળાય દિશના ઘેર :
હો રુદિયાની રાણી ! એવા રે મળેલા મનના મેળ !
 

-બાલમુકુંદ દવે
 
સ્વર: હર્ષિદા રાવલ ,જનાર્દન રાવલ
સ્વરાંકન :સ્વરકાર: ક્ષેમુભાઇ દિવેટિઆ
 
 

 
 
હૃદયમાં વધી રહી છે ઘેરી ઉદાસી પળેપળ ગઝલ જાણે મહેંદી હસનની,
અને સાંજટાણાનું ધુમ્મસ છે ઝાંખું કે વિહ્વળ ગઝલ જાણે મહેંદી હસનની.

આ ઘોંઘાટ, કલરવ વિનાનું ગગન, મ્લાન ટોળાં અને પાળિયાઓની વસ્તી,
મને એકલો છોડી નીકળી ગઈ ખૂબ આગળ ગઝલ જાણે મહેંદી હસનની.

અભિનય કર્યો જિંદગીએ ઘણો પણ અહીં પ્રેક્ષાગારો તો શબઘર સમાં છે,
કે ચીતરેલા શ્રોતાઓ સામે ગઈ હોય નિષ્ફળ ગઝલ જાણે મહેંદી હસનની.

મળી વારસામાં ફક્ત વેદનાઓ છતાં જાળવી એને વાજિંત્ર પેઠે,
મૂકી આવી બેચેન સુરીલી પેઢીઓ પાછળ ગઝલ જાણે મહેંદી હસનની.

બનારસ ના ઘાટે હું ઊભો રહીને નિહાળું છું મારી ચિતા નો ધુમાડો
વહેતુ ગંગામાં મારી કવિતાના કાગળ જાણે ગઝલ મહેંદી હસન
 
-ભગવતીકુમાર શર્મા
 
સ્વર : રાસબિહારી દેસાઈ
સ્વરાંકન : રાસબિહારી દેસાઈ
 
 

પૂરમાં વહેવું ભુલાઈ જાય છે.
માપમાં રહેવું ભુલાઈ જાય છે.

હું નીરખતો હોઉં છું જ્યારે તને
કાંઈ પણ કહેવું ભુલાઈ જાય છે.

અંગડાઇ મૂર્તિની પડખે ન લે
ધ્યાન ક્યાં દેવું ભુલાઈ જાય છે

ઊભરે છે જેમ તારું ભોળપણ
એમ પારેવું ભુલાઈ જાય છે.

પગ ઉપાડું સહેજ પોતાની તરફ
‘ ને જગત જેવું ભુલાઈ જાય છે.
 
-હરજીવન દાફડા
 

સ્વર : ડો. ભરત પટેલ
સ્વરાંકન : ડો. ભરત પટેલ
 
 

દાદાના આંગણામાં કોળેલા આંબાનું કૂણેરું તોડ્યું રે પાન
પરદેશી પંખીના ઊડ્યા મુકામ પછી માળામાં ફરક્યું વેરાન

ખોળો વાળીને હજી રમતા’તા કાલ અહીં સૈયરના દાવ નતા ઉતર્યા
સૈયરના પકડીને હાથ ફર્યા ફેર-ફેર, ફેર હજીય નતા ઉતર્યા
આમ પાનેતર પહેર્યું ને ઘૂંઘટમાં ડોકાયું જોબનનું થનગનતું ગાન

આંગળીએ વળગેલાં સંભાર્યા બાળપણાં, પોઢેલાં હાલરડાં જાગ્યાં કુંવારા દિવસોએ ચોરીમાં આવીને ભૂલી જવાના કોણ માંગ્યા
પછી હૈયામાં કાજળમાં સેંથામાં સંતાતું ચોરી ગયું રે કોક ભાન

– માધવ રામાનુજ

સ્વર : પ્રીતિ ગજ્જર
સ્વરાંકન :ડો. ભરત પટેલ

દીકરી મારા ઘરનો દીવો
અજવાળાંની હેલ,
દીકરી હોય ત્યાં રોજ દીવાળી ,
સુખની રેલમછેલ

મમ્મીનો તું અંશ છે બેટા,
ઓળખ તું પપ્પાની
દીકરી, તું દોલત અમારાં
સહિયારાં સપનાંની
સાથમાં તારા ગૂંથાઇ લીલી
લાગણીઓની વેલ

ખોળલે ખેલતી, મીઠડું મલકે,
શું ય વિચારતી તું ?
સુખની તારા, મનમાં મારા,
કામના કરતી હું
લક્ષ્મી જેને ઘેર પધારે,
ઝૂંપડી લાગે મ્હેલ

એક દી’ આંગણ ગૂંજશે
મીઠાં સૂર ભરી શરણાઇ
પાનેતરમાં લાડકી જાણે
લજામણી શરમાઇ
કંકુભીનાં પગલાં પાડતાં
લઇ જશે તારો છેલ.

આપણે આંગણ કંકુપગલાં ,
કોઇને કંકુથાપા
સમય કેરાં રણમાં તરશે
સ્મરણોના તરાપા
વેળ વીતે એને વાળવી પાછી
નથી હવે એ સ્હેલ

ટહુકા સૂનો માળો એવું
દીકરી સૂનું ઘર
યાદનું વાદળ મનને ઘેરે ,
નયનોમાં ઝરમર
મનના માનેલ મોરલા સંગે
જાય ઢળકતી ઢેલ

દીકરી માનો દિલ ધબકારો ,
દીકરી બાપનો શ્વાસ
ઇશ્વર એને દીકરી દેતા
જેના પર વિશ્વાસ
પાંચ આંગળીએ પરમેશ્વરને
જેમણે હોય પૂજેલ.
 
– તુષાર શુક્લ
 

સ્વર: પાયલ વૈદ્ય