ગુજરાતી સાહિત્ય | Gujarati Gazal

આ ઝરમર ઝરમર ઝરી રહ્યા તે જળને ઝીલો
આ ધરતીથી આકાશ બની સાંકળને ઝીલો
આ એક જ ટીપું આખેઆખા સરવર દેશે
ધરો હથેળી અચરજના અવસરને ઝીલો

આ કણ કણ લીલા છે નાચી ચોકરદમ
જીવતર જેણે પ્રગટાવ્યાં તે બળને ઝીલો
આ કણ લીલા છે નાચી ચોગરદમ
જીવતર જેણે પ્રગટાવ્યાં તે બળને ઝીલો

નથી ફક્ત આકાશી ઘટના ઝીલી શકો તો
ઘટ ઘટ ઊમટી ઘેરાયાં વાદળને ઝીલો
આ ઉંમર પદવી નામ ઘૂંટાયા તે ભૂંસી દઈને
અંદર અનરાધાર વસ્યા બાળકને ઝીલો

આ ઉંમર પદવી નામ ઘૂંટાયા તે ભૂંસી દઈને
અંદર અનરાધાર વસ્યા બાળકને ઝીલો
મહેર કરી છે મહારાજે મોટું મન રાખી ખોલી દો ઘૂંઘટપટ વરસ્યા વરને ઝીલો

-ધ્રુવ ભટ્ટ

સ્વર : પાયલ આશર
સ્વરાંકન : કે. સુમંત

રસમ કોઈ પણ નથી જાણતો નથી જાણતો રીત સજનવા 
સાવ સરળ શબ્દોમાં લ્યો હું લઈને આવ્યો પ્રીત સજનવા

કદી પાનખર નહિ જ બેસે વસંત જેવા સદા રહીશું
મોસમ માફક નહીં બદલીયે નદી સરીખા વહીશું
રમત નથી આ લાગણીઓની, નથી હાર કે જીત સજનવા

રસમ કોઈ પણ નથી જાણતો નથી જાણતો રીત સજનવા
સાવ સરળ શબ્દોમાં લ્યો હું લઈને આવ્યો પ્રીત સજનવા

તમે વાંસળી, ફૂંક બનું હું, તમે સૂર હું તાલ
તમે નજરની સામે રહેજો અમે કરીશું વ્હાલ
સગપણ એવું હોય સૂરિલું જાણે પ્રેમ નું ગીત સજનવા

રસમ કોઈ પણ નથી જાણતો નથી જાણતો રીત સજનવા
સાવ સરળ શબ્દોમાં લ્યો હું લઈને આવ્યો પ્રીત સજનવા

-ભાર્ગવ ઠાકર

સ્વર : પ્રહર વોરા
સ્વરાંકન: ડો. ભરત પટેલ

“અરે ઓ બેવફા સાંભળ તને દિલથી દુઆ મારી
બરબાદ ભલેને થાતો હું આબાદ રહે દુનિયા તારી”

શાને ગુમાન કરતો ફાની છે જિંદગાની
આ રૂપને જવાની એક દિન ફના થવાની.
શાને ગુમાન..

રડતાઓને હસાવે, હસતાઓને રડાવે,
કુદરતની એક ઠોકર ગર્વિષ્ઠને નમાવે.
દુનિયામાં સિકંદરની પણ ના રહી નિશાની.
શાને ગુમાન..

પછડાય જલ્દી નીચે દેખાય છે ઉછાળો,
કુદરતે ચંદ્રમાં પણ મૂકયો છે ડાઘ કાળો.
સમજુ છતાં ન સમજે છે વાત મૂર્ખતાની.
શાને ગુમાન..

આ જિંદગીનો દીવો પળમાં બુજાઈ જાશે,
ચંદન સમી આ કાયા ધરણીની ધૂળ ખાશે.
માટે વિનય કરું છું બનતો ના તું ગુમાની.
શાને ગુમાન..

-રમેશ ગુપ્તા

સ્વર : તલત મહેમુદ

સ્વરાંકન : કેસરી મિસ્ત્રી

ભૂલે ચૂકે મળે તો મુલાકાત માંગશું
શણગારવા હૃદયને એક આઘાત માંગશું

દિલ ના વિચાર દિલમાં ઊઠ્યા અને શમી ગયા
અજવાળી રાત ગુજરી ગઈ કાળી રાતમાં

પ્રીતમની સાથે પહેલી મુલાકાતના સમયે
જેની સવાર ના પડે એ રાત માંગશું

શણગારવા હૃદયને એક આઘાત માંગશું
ભૂલે ચૂકે મળે તો મુલાકાત માંગશું

માન્યું કે જેને મળવું છે તેઓ નહીં મળે
હું થઈ ગયો નિરાશ કે આશા નહીં ફળે

પણ એની સાધનામાં ભલે જિંદગી ઢળે
મૃત્યુ પછીની લાખ મુલાકાત માંગશું

-બદરી

સ્વર : મોહમ્મદ રફી
સ્વરાંકન : પુરુષોત્તમ ઉપાધ્યાય

હરિએ દઈ દીધો હરિવટે…
ક્યાં દેખું એ સુંદર મુખ, ક્યાં સનકારો ગળચટો?

આઘે આછા હરિરથ ઝળકે તેને તાકું કેવા!
પ્રાણ હોય તો તોડું આ તો હરિપણાના હેવાં;
નહીં સૂરતની, નહીં મૂરતની, આંસુની રમઝટો…

મીરાં કે પ્રભુ, અણસમજુનાં ક્યાં છે એવાં ગજાં?
કરી મને પાંપણથી ચપટી વગાડવાની સજા;
દરિયાએ પોતાના જળને એમ કહ્યું કે, “ઘટો!’

-રમેશ પારેખ

સ્વર : હરિશ્ચન્દ્ર જોશી

જડી, જડી, હું જડી હરિને માઝમ રાતે જડી,
મંદિર માથે ધજા ચડે એમ હું ય ઢોલિયે ચડી!

ચૂમું મારાં ભાયગને કે ચૂમું હરિને, સૈ!
ખરી પડેલી ડાળ હું પાછી ઝાડે વળગી ગૈ,
કેમ કરી ઓળંગું, પરવત શી અવઢવની ઘડી!

ખાલીખમ કૂવામાં આપોઆપ પ્રગટિયાં અમી,
હરિ જેટલા ગમ્યા એટલી મુને, મૂઈ! હું ગમી!
મુંને આંબવા મુજ સોંસરવી હરિ કાઢતા હડી…

-રમેશ પારેખ

સ્વર : ઐશ્વર્યા મજુમદાર
સ્વરાંકાન : સુરેશ જોશી

રાધા શોધે મોરપિચ્છ ને ,શ્યામ શોધતા ઝાંઝરિયા.
રાધિકાની આંખ જપે છે,સાંવરિયા ઓ સાંવરિયા.

મોરલીના સુર કદંબ વૃક્ષે,ચીર થઈને ઝૂલે,
અને શ્યામની આંખો જળમાં,કમળ થઈને ખૂલે, કુંજગલીમાં ધૂળ રેશમી,તોય કહે એ કાંકરિયા….

ઉજળો દિવસ શ્યામ થયો ને,રાધિકા થઇ રાત,
યમુનાના જળ દર્પણ થઈને,કરે હૃદયની વાત, ભરી ભરીને ખાલી ખાલી,કરતી ગોપી ગાગરિયા…

-સુરેશ દલાલ.

સ્વર : કલ્યાણી કોઠાલકર
સ્વરાંકન હરીશચંદ્ર જોશી

રાધા શોધે મોરપિચ્છ ને ,શ્યામ શોધતા ઝાંઝરિયા.
રાધિકાની આંખ જપે છે,સાંવરિયા ઓ સાંવરિયા.

મોરલીના સુર કદંબ વૃક્ષે,ચીર થઈને ઝૂલે,
અને શ્યામની આંખો જળમાં,કમળ થઈને ખૂલે,
કુંજગલીમાં ધૂળ રેશમી,તોય કહે એ કાંકરિયા….

ઉજળો દિવસ શ્યામ થયો ને,રાધિકા થઇ રાત,
યમુનાના જળ દર્પણ થઈને,કરે હૃદયની વાત, ભરી ભરીને ખાલી ખાલી,કરતી ગોપી ગાગરિયા…

-સુરેશ દલાલ

સ્વર : હંસા દવે
સ્વરાંકન : પુરૂષોત્તમ ઉપાધ્યાય

તારી નદીયું પછી વાળજે 

તારી વીજળી ભૂસી નાંખજે 

તારા પગના ઝાંઝર રોકજે

 તારી કેડીએ  બાવળ રોપજે 

ને માવડી પાસે માંગજે ખાલી રે 

સપના વિનાની આખી રાત 

મારા હૈયાના ઝાડવાની હેઠ 
ઠેકયાં  મેં થોરિયા ને ઠેકી મેં વાડ ઠેકયાં તેં  દીધેલા ઊંચેરા  પ્હાડ 
ઠેકીમેં  ઠોકર ને  ત ઠેકી મેં ઢીંક ઠેકી તે દીધેલી ઊંડેરી બીક 
ઠેકી ઠેકીને હવે પહોંચી છું ઠેઠ 

ઠેકયાં  મેં થોરિયા ને ઠેકી મેં વાડ ઠેકયાં તેં  દીધેલા ઊંચેરા  પ્હાડ 
ઠેકીમેં  ઠોકર ને  ત ઠેકી મેં ઢીંક ઠેકી તે દીધેલી ઊંડેરી બીક 
ઠેકી ઠેકીને હવે પહોંચી છું ઠેઠ 
હેજી મારા હૈયાના ઝાડવાની હેઠ 

ઠેકયાં  મેં થોરિયા ને ઠેકી મેં વાડ 

ઠેકયાં તેં  દીધેલા ઊંચેરા  પ્હાડ 
છોડી તે પાથરેલી આખી જંજાળ 
છોડયા મેં સરનામાં છોડ્યું મેં નામ 

છોડ્યું સીમાડાનું છેવટનું ગામ 
છોડી છોડીને હવે પહોંચી છું ઠેઠ મારા હૈયાના ઝાડવાની હેઠ 

ઢોળ્યાં મેં ઢોળ્યાં તેં  દીધેલા ઘૂંટ 

હવે મારી ઝાંઝરીને બોલવાની છૂટ 
ખીલેથી છૂટ્યા છે ઓરતાના ધણ વીરડાને ભાળે  હવે મીઠાના રણ 
રણના રસ્તે હું તો પહોંચી છું ઠેઠ હૈયાના ઝાડવાની હેઠ  

હેજી મારા હૈયાના ઝાડવાની હેઠ   

-સૌમ્ય જોશી

સ્વર : શ્રુતિ પાઠક