ગુજરાતી સાહિત્ય | Gujarati Gazal

હેજી એવી ચોપાટું મંડાણી ચંદન ચોક માં ,
હે નાખ્યા લખ રે ચોરાશી દાવ, હજી એવી રૂડી ચોપાટું મંડાણી

પુરા ચાંદા સુરજ ના કીધા સોગઠા .… કીધા સોગઠા
નાચ્યા કોઈ આંખ્યું ને અણસાર …
હેજી એવી ચોપાટું મંડાણી

તમે પાસા ઢાળો ને તારા ઝળહળે.. તારા ઝળહળે.…
ને મુઠ્ઠી વાળો ત્યાં અંધાર .. મૂઠી તમે વાળો ત્યાં અંધાર
હજી એવી ચોપાટું મંડાણી ચંદન ચોક માં

• રાજેન્દ્ર શુક્લ

સ્વર : ગાર્ગી વોરા
સ્વરાંકન : પરેશ ભટ્ટ

મૈયા મારો મનવો હુઓ રે બૈરાગી,
મારી લઈ તો ભજનમાં લાગી રે… મૈયા,

સંસાર ને સાર સર્વે વિસરીયો,
બેઠો રે સંસારીયો ત્યાગી રે.. મૈયા,

કામ ને કાજનું એ કાઢવા રે લાગે,
મનડાની મમતા જાગી રે… મૈયા,

મંત્ર સજીવન શ્રવણે સાંભળીયો રે,
મુરલી મધુરી ધૂન વાગી રે… મૈયા

રાજ મોરાર ને રવિ ગુરૂ મળીયા,
ભક્તિ ચરણની માગી રે… મૈયા,

-મોરાર સાહેબ

સ્વર : પુરૂષોત્તમ ઉપાધ્યાય

પાંખો દીધી ને મેં ઉડવા કર્યું
તેં આખું ગગન મારી સામે ધર્યું

આવી દિલાવરી દેવ તારી જોઇને
આંખ માંથી અચરજ નું આંસુ ખર્યું

કંઠ રે દીધો તો મેં ગાવા કર્યું
ને તેં સાત સાત સૂરો નું અમૃત ધર્યું

આવી પ્રસન્નતા દેવ તારી જોઈને
મુખમાંથી મલ્હારી મોતી સર્યું

મન રે દીધું તો તને મળવા કર્યું
તેં આંગણું અલખના નાદે ભર્યું

આવી કરુણા દેવ તારી જોઈને
મેં ધરતી મેલી ને ધ્યાન તારું ધર્યું

-ભાસ્કર વોરા

સ્વર : અનંત વ્યાસ
સ્વરાંકન : અનંત વ્યાસ

સંગીત : ડો ભરત પટેલ

હો..હો..હો…. હાલો રે હાલો મેળે જઈએ(૨)
મેળાનું નામ ના પાડો…(૨) તો સારું કે મારામાં મેળાની ભરતી
મેળાને હોય નહીં મંદિરનું સરનામું મેળો તો મળવાની ધરતી..(૨)
હો..હો..હો…. હાલો રે હાલો મેળે જઈએ(૨)

મેળવિણ મેળામાં છલકે અવાજ અને ભક્તિ તણા જાણે ચીડમાં,
માણસની જાત એના સગા ભગવાન માટે ટોળે મળી છે ભીની ભીડમાં,
મેળાનું ગીત ક્યાંય ફરકે ધજામાં ને આંખ થઈ એકલતા ફરતી..
મેળાને હોય નહીં મંદિરનું સરનામું મેળો તો મળવાની ધરતી…

મંદિરના ખોબામાં ઊભરાણું આજ કશું મારા સિવાય મને ગમતું
અધરાતે જન્મોનો ખોળ્યો ઊકેલ કશું કાન જેવું આભમાંથી ઝમતું
ભીની નજર મારી મોરલીની ધાર તેમાં રાધાની વારતા કરતી …
મેળાનું નામ ના પાડો…(૨) તો સારું કે મારામાં મેળાની ભરતી
મેળાને હોય નહીં મંદિરનું સરનામું મેળો તો મળવાની ધરતી..(૨)

હો..હો..હો…. હાલો રે હાલો મેળે જઈએ(૮)

–ભાગ્યેશ જહા

સ્વર : નયન પંચોલી
સ્વરાંકન : નયન પંચોલી

સાંજ ડૂબી એકલી તારા વગર,
એટલે છે આંખ મારી તરબતર,

શ્વાસ કાંટાળો ફરે છે દેહમાં,
થાય અટકાવી દઉં એની સફર…

જો પ્રતિક્ષા બારણે ટોળે વળી,
આવશે તું એમ આવી છે ખબર,

ફૂલને ઝાકળ કહે છે વાત જે,
હું તેને કહેતો રહું બસ રાતભર…

જિંદગીને વેચવા દુનિયા ફર્યો,
ચોતરફ બસ લાગણીની કરકસર,

લઈ ઉદાસી કેટલું ચાલ્યા કરે?
એકલો માણસ અને ભરચક નગર…

– ગોરાંગ ઠાકર

સ્વર : શૌનક પંડયા

માછલી સાથે જ દરીયો નીકળ્યો,
લ્યો ઋણાનુબંધ પાછો નીકળ્યો.

ચાંદની સમજી અમે મુઠ્ઠી ભરી,
મૂઠ ખોલી ત્યાં જ તડકો નીકળ્યો.

સાંજ પડતાંયે ફર્યુ ના એટલે,
શોધવા પંખીને માળો નીકળ્યો.

હુંજ મારા ભાર થી થાકી ગયો,
હું હતો એ ‘હું’ જ ખોટો નીકળ્યો.

આશરો કેવળ નદીને જે હતો,
એક દરિયો એય ખારો નીકળ્યો.

થોભવાનો થાક વસમો હોય છે,
માર્ગ સમજ્યો એ ઉતારો નીકળ્યો

આગીયાઓ ઉજળા છેકે પછી-,
વેશ બદલી સૂર્જ ઊડતો નીકળ્યો.

– ધૂની માંડલિયા

સ્વર : અસિમ મહેતા
સ્વરાંકન : અસિમ મહેતા

જાણીબૂઝીને અમે અળગાં ચાલ્યાં ને છતાં
પાલવ અડક્યાનો મને વ્હેમ છે
સાવ રે સફાળા તમે ચોંકી ઉઠ્યાને, પછી
ઠીક થઇ પૂછ્યું કે કેમ છે’ ?

આટલા અબોલા પછી આવો સવાલ, કહો
કેમ કરી ઊતરવું પાનું?
મૂંગા રહીએ તો તમે કારણ માનો ને, હોઠ ,
ખોલીએ તો બોલવાનું બ્હાનું !
હું તો બોલીશ છતાં માનશો તમે કે
હજી દુનિયા આ મારી હેમખેમ છે !

વાયરાથી નળિયાને ફૂટી છે પાંખ, થઇ
ચાલતી દીવાલ થકી ઇંટો ?
ભર રે ચોમાસે હવે છાપરા વિનાનો, કેમ
કોરો રહે સ્મરણોનો વીંટો ?
દુનિયાની વાત મૂકો, માનશો તમે કે, હજી
આપણી વચાળે જરી પ્રેમ છે ?

– હરિન્દ્ર દવે

સ્વર : પ્રણવ મહેતા

સ્વરાંકન : પરેશ ભટ્ટ

દી’ આખ્ખો સાવરણે ફળિયું વાળ્યું સખી
સળિયું ભાંગીને રાત કાઢી ને સાહ્યબો આવ્યો નહીં
હો સખી…… સાહ્યબો આવ્યો નહીં..

સાથિયો પૂરું તો એને ઉંબર લઈ જાય
અને તોરણ બાંધુ તો એને ટોડલાં
કાજળ આંજુ તો થાય અંધારા ઘોર અને
વેણી ગૂંથું તો પડે ફોડલાં
દી’ આખ્ખો પોપચામાં શમણું પાળ્યું,
સખી, પાંપણ લૂછીને રાત કાઢી ને
સાહ્યબો આવ્યો નહીં
હો સખી…… સાહ્યબો આવ્યો નહીં….

ઓશીકે ઉતરીને આળોટીજાય
મારા સૂના પારેવડાની જોડલી
નીંદરના વહેણ સાવ કોરાધાકોર
તરે ઓશિયાળા આંસુની હોડલી
દી” આખો ઢોલિયામાં હૈયું ઢાળ્યું
સખી, પાંગત છોડીને રાત કાઢી ને
સાહ્યબો આવ્યો નહીં…..

હો સખી….. સાહ્યબો આવ્યો નહીં…..

-વિનોદ જોશી

સ્વર: ઐશ્વર્યા મજમુદાર
સ્વરાંકન : માલવ દિવેટિયા

તો દોસ્ત, હવે સંભળાવ ગઝલ, બહુ એકલવાયું લાગે છે,
લે મૂક હથેળી પર મખમલ, બહુ એકલવાયું લાગે છે.

શાયદ મારો ભુક્કો થાશે કે ઢાંચામાં જકડાઈ જઈશ,
શું થાશે એ કહેવું ન સરલ, બહુ એકલવાયું લાગે છે.

કૂવો બેઠો આતુરતાથી, વરસી ના એકે પનિહારી,
સંકોચાતું મરજાદી જલ, બહુ એકલવાયું લાગે છે.

ઉનાળો લઈને ખોબામાં જંગલ જંગલ ભટક્યા કરવું,
બે આંખો ત્યાં ભાળી શીતલ, બહુ એકલવાયું લાગે છે.

ખખડાવે ખુલાસાના રસ્તા, શંકાના ભીડેલા દરવાજા,
સોંસરવો છે આ કોલાહલ, બહુ એકલવાયું લાગે છે.

– હેમેન શાહ

સ્વર : જાહ્નવી શ્રીમાંકર
સ્વરાકંન: સ્નેહલ મજમુદાર

મને સુક્કા કદંબનું તે પાંદડું કહે
મને ગોકુળ કહે તો તને મારા સોગંદ,
મને મોરલી કહે કે મોર પીછું કહે
મને માધવ કહે તો તને મારા સોગંદ.

કેમ કરી આંસુને ઓળખશે ભાઈ?
હું તો પાણીમાં તરફડતી માછલી.
જીવતરની વારતામાં ગૂંથેલી ઘટનાતો
ખાલીખમ શ્રીફળની કાચલી.
જીવ સોંસરવી ઘૂઘવતી વેદનાને અમથુંયે
દરિયો કહે તો તને મારા સોગંદ.

વેણુંમાં ફરફરતા આદમ ને ઈવ
જાણે સૂક્કેલા પાંદડાની જાળી,
ચપટી વગાડતાંમાં ઊડી ગઈ ક્યાંક
મારા ભેરુબંધોની હાથતાળી.
મને ડૂમો કહે કે ભીનું ડૂસકું કહે
મને માણસ કહે તો તને મારા સોગંદ.

– હરીશ મિનાશ્રુ

સ્વર: કવિતા કૃષ્ણમૂર્તિ
સ્વરાંકન : દક્ષેશ ધૃવ