ગુજરાતી સાહિત્ય

ચાલને ચૈત્રની ચાંદની રાતમાં

ચાલને ચૈત્રની ચાંદની રાતમાં ચાલીએ
લહરી ઢળકી જતી
વનવનોની કુસુમ સૌરભે મત્ત છલકી જતી
દઈ નિમંત્રણ અમસ્તી જ મલકી જતી
સ્વૈર પથ એહનો ઝાલીએ

ચાલીએ ચાલીએ
ચાલીએ ચાલીએ ચાલીએ
ચાલને ચૈત્રની ચાંદની રાતમાં ચાલીએ

વિરહ સંત્રપ્ત ઉર પર સરે મિલનનો
સ્પર્શ સુકુમાર એવો ઝરે નભ થકી ચંદ્રનો
કૌમુદીરસ અહો
અવનિના ગ્રીષ્મ હૈયા પરે પ્રસરી કેવો રહ્યો
ચંદ્રશાળા ભરી ઊછળે આંગણામાં ઢળે
પેલી કેડી પરે
લલિત વનદેવી સેંથા પરે ઝગમગે
દૂર સરવર પટે
મંદ જળના તરંગો પરે તગતગે
અધિક ઉજ્જ્વળ કરંતો જ
તુજ ભાલને ગાલને
સોમ એ હૃદયભર પી ઘડી મ્હાલીએ

ચાલીએ ચાલીએ
ચાલીએ ચાલીએ ચાલીએ
ચાલને ચૈત્રની ચાંદની રાતમાં ચાલીએ

-ઉમાશંકર જોશી

સ્વર :અજિત શેઠ અને નિરુપમા શેઠ
સ્વરાંકન :અજિત શેઠ

હવેલી બંધાવી દઉં હરિ તારા નામની
ધજાઓ ફરકાવી દઉં શ્રીજી તારા નામની

રેતીએ પ્રેમની લાવી હુંતો લાવી સ્નેહની ઈંટો
રેડી મેં લાગણીઓને ચણાવી છે ભાવની ભીંતો
દિવાલો રંગાવી દઉં ગોકુળિયા ગામની
ધજાઓ ફરકાવી દઉં શ્રીજી તારા નામની

માનવતણાં હૈયેમાં બોલાવ્યા છે મેં દેવોને
સતસંગને અપનાવીને છોડી મેં કુટેવોને
હૃદયમાં કંડારી દઉં મુરત શ્રીનાથની
ધજાઓ ફરકાવી દઉં શ્રીજી તારા નામની

-ભરત ભટ્ટ ‘તરલ’

સ્વર :પ્રહર વોરા
સ્વરાંકન : દત્તાત્રય દાંડેકર

હે ઈ ચાંગા, શુકર, બોમાન, શાની !
ભરતી આવી ભૂર, હો ભૂરાં
અલબેલાનાં ઊછળે પાણી,
હે ઈ રે હેલા આ..ય
ભરકાંઠાનાં જળ તે આપણ
જાળમાં બાંધ્યાં જાય.

ખારનો સાગર ખેડીએ, માછી!
રોજ ઋતુ, રોજ મોલ;
આજની મ્હેનત આજ ફળે,
નહિ કાલનો લેવો કોલ.
રે હેલા હે ઈ રે હેલા આ…ય,
ભરકાંઠાનાં જળ આપણ
જાળમાં બાંધ્યાં જાય.

લીજીએ એથી અદકાં આવે
બૂમલાં આપણ બેટ,
દુનિયાનાં કંઈ લાખ જણાનું
ભરીએ પોકળ પેટ;
રે હેલા હે ઈ રે હેલા આ…ય,
ભરકાંઠાનાં જળ તે આપણ
જાળમાં બાંધ્યાં જાય.

સૂંડલા ભરી જાય રે આપણ
સોન-મઢી ઘરનાર,
આંખમાં એની ઊછળે
જોવનજળની ઘેઘૂર ઝાર,
એ હેલા હે ઈ રે હેલા આ…ય.
ભરકાંઠાનાં જળ તે આપણ
જાળમાં બાંધ્યાં જાય.

ન્હૈં મોતી, ન્હૈં ધોતી, કેવળ
કેડનું રેશમ ચીની,
ઘરદુવારે ભરજુવાળે
કાય રહે રત ભીની,
રે હેલા હે ઈ રે હેલા આ….ય,
ભરકાંઠાનાં જળ તે આપણ
જાળમાં બાંધ્યાં જાય

-રાજેન્દ્ર શાહ

સ્વર : અજિત શેઠ અને નિરૂપમા શેઠ
સ્વરાંકન : અજિત શેઠ

નૈન ચકચૂર છે, મન આતુર છે,
હવે શું રહી ગયું બાકી કહો મંજૂર છે.

કદી સીધી, કદી વાંકી, નજર રાખી જીગરને ઘર,
તમે જાતે જ આવ્યા છો, અમારા દિલની અંદર,
હવે ક્યાં દૂર છે, મળ્યાં જ્યાં ઉર છે,
હવે શું રહી ગયું બાકી કહો મંજૂર છે.
નૈન ચકચૂર છે..

છલાછલ આંખનું આકાશ મસ્તીખોર છે,
ઘુંઘટમાં વીજળીને કંથ રમતો મોર છે,
મળ્યો તંબુર છે, જથમ નો સૂર છે,
હવે શું રહી ગયું બાકી કહો મંજૂર છે.
નૈન ચકચૂર છે..

-અવિનાશ વ્યાસ

સ્વર : શબ્બીર કુમાર અને દિપિલી સોમૈયા
સ્વરાંકન :અવિનાશ વ્યાસ

તારા મુખની લાવણતા મીઠી રે, મોહન વનમાળી,
એવી ત્રિભુવનમાં નવ દીઠી રે, મૂરતિ મરમાળી…

ચટક રંગીલા તારા મોળીડાને છેડે, મનડું ડોલે છે કેડે કેડે રે…
રંગડો જામ્યો છે ફૂલડાને તોરે, ભમરા ભમે છે ચહુ કોરે રે…

ભાલ તિલક કેસર કેરું રાજે, મુખ જોઈ શશિયર લાજે રે…
બ્રહ્માનંદ કહે સર્વસ્વ વારું, રૂપ જોઈને વહાલા તારું રે…

સ્વર : ઓસમાણ મીર
સ્વરાંકન : ગૌરાંગ વ્યાસ

કેટલાં હૈયાં મહીં કીધો વિસામો, દોસ્તો !
યાત્રીએ જોવાં મજાનાં તીર્થધામો, દોસ્તો.

સંસ્મરણનાં પુષ્પો હું સૂંઘી રહ્યો, વાંચી રહ્યો;
પાંદડીઓ પર હતાં અગણિત નામો, દોસ્તો !

હોઠ પર હરદમ બિરાજો સ્મિતની થઈને લહેર;
પાંપણે બિંદુ બની ક્યારેક ઝામો, દોસ્તો !

મારી દુનિયામાંય ધરતી છે, ને અવકાશ પણ,
પગ મૂકો, પ્રગતિ કરો, વિસ્તાર પામો દોસ્તો !

પ્રેમ જેવા શસ્ત્રથી ઘાયલ થવું સહુને ગમે,
એ ગમે ત્યાં ને ગમે ત્યારે ઉગામો, દોસ્તો !

–ગની દહીંવાલા

સ્વર : બિરેન પુરોહિત
સ્વરાંકન : ક્ષેમુ દિવેટિયા

એકે ડાળે પાન નથી, આ કેવા દિવસો આવ્યા છે
કોઈ ગળામાં ગાન નથી, આ કેવા દિવસો આવ્યા છે

રાત-દિવસ એ માત્ર ફૂલોની લેવડદેવડ કરશે પણ
ફોરમની પહેચાન નથી, આ કેવા દિવસો આવ્યા છે

વાદળ, સરિતા, કૂવો, ખેતર ને આંખો કે વાતોમાં
જળનું અનુસંધાન નથી, આ કેવા દિવસો આવ્યા છે

કાં તો એ હથિયાર હશે અથવા એ હથિયાર હશે
ચહેરા પર મુસ્કાન નથી, આ કેવા દિવસો આવ્યા છે

ઝાંખુપાંખું બે ક્ષણ ચમકે એને દુનિયા પૂજે છે
સૂરજનું સન્માન નથી, આ કેવા દિવસો આવ્યા છે.

-ડૉ. હેમેન શાહ

સ્વર : વિરાજ અને બીજલ
સ્વરાંકન : પુરૂષોત્તમ ઉપાધ્યાય

પનઘટે છલકાતી ગાગર સાંભરે;
દી’ ઊગે ને રોજ સહિયર સાંભરે.

છેડલો ખેંચી શિરામણ માંગતો;
વાસીદું વાળું ને દિયર સાંભરે.

ત્રાડ સાવજની પડે ભણકારમાં;
રાતના થરથરતું પાધર સાંભરે.

ઢોલિયે ઢાળું હું મારો દેહ ને;
બાથમાં લૈ લેતી નીંદર સાંભરે.

સાંજ ટાણે સાદ ફળિયામાં પડે,
આંખડી મલક્યાનો અવસર સાંભરે.

કાંબિયું ખખડે ને હું ચોંકી ઊઠું;
ઝાંઝરો રણકે ને જંતર સાંભરે.

તાણ ભાભુજીએ કીધી’તી નકર;
કોણ બોલ્યું’તું કે મહિયર સાંભરે ?

માં ! મને ગમતું નથી આ ગામમાં
હાલ્ય, બચકું બાંધ, આયર સાંભરે!

-નયન દેસાઈ

સ્વર : હેમા દેસાઈ
સ્વરાંકન : આશિત દેસાઈ

નગરના દ્વાર પર સૂરજ હશેને સાંજ હશે
ઉતરતી રાતનું અચરજ હશે ને સાંજ હશે.

હું અનરાધાર શોધું સ્વપ્ન ને તારે નગર.
ઉભેલા મ્લાન સૌ બુરજ હશે ને સાંજ હશે

વિકલ્પો હોય વરસાદી ઉદાસ મૌસમ માં
પરિચિત ગીત ની તરજ હશે ને સાંજ હશે

ઊઘડે શબ્દમાં મારા તું સગીર મ્હેક સમી
હશે તો એટલી અરજ હશે ને સાંજ હશે.

-હરિહર જોશી

સ્વર : કૃષાનુ મજમુદાર
સ્વરાંકન : કૃષાનુ મજમુદાર

કાંચળી ઉતારીને સાપ સરી જાય
તેમ આપણેય સરવાનું ઘાસમાં.

એકાદી ક્ષણ સરકે ખેસવીને વર્ષોના રાફડાની ધૂળ,
ઝંખનાની પાંદડીની વચ્ચેથી ઉભરે છે,
વીતકના મોગરાનું ફૂલ,
ખોવાના રંગ જરી જાય બધા નિશ્વાસે,
આપણે સુવાસ લઇએ શ્વાસમાં.

આપણે ના આંગણાનો તુલસીનો ક્યારો કે,
આપણે ન વીંટ ઉભી અંત,
પાંદડાની લીલપને ખોઇ શકે એટલો જ
આપણો આ ઘરથી સંબંધ.
ખેરવેલા પીંછાંની ઊંડી લઇ વેદના
પંખી તો ઉડતું આકાશમાં.

-મનોજ ખંડેરિયા

સ્વર : રેખા ત્રિવેદી, સુરેશ જોશી
સ્વરાંકન : સુરેશ જોશી