ગુજરાતી સાહિત્ય

ભાઈ રે, આપણા દુ:ખનું કેટલું જોર ?
નાની એવી જાતક વાતનો મચવીએ નહિ શોર !

ભારનુ વાહન કોણ બની રહે?
નહી અલૂણનું કામ, આપણ તો બડભાગી,
ખમીરનું આજ ગવાય રે ગાન;
સજલ મેઘની શાલપે સોહે રંગધનુષની કોર.
ભાઈ રે, આપણા દુ:ખનું કેટલું જોર ?

જલભરી દ્રગ સાગર પેખે,
હસતી કમળફૂલ, કોકડું છે પણ રેશમનું,
એનું ઝીણું વણાય દુકૂલ;
નિબિડ રાતના કાજળ પાછળ પ્રગટે અરુણ ભોર.
ભાઈ રે, આપણા દુ:ખનું કેટલું જોર ?

આપણે ના કંઈ રંક,
ભર્યોભર્યો માંહ્યલો કોશ અપાર;
આવવા દો જેને આવવું આપણે, મૂલવશું નિરધાર;
આભ ઝરે ભલે આગ, હસી હસી ફૂલ ઝરે ગુલમ્હોર.
ભાઈ રે, આપણા દુ:ખનું કેટલું જોર ?

– રાજેન્દ્ર શાહ

સ્વર : હરિહરન
સ્વરાંકન : અજીત શેઠ

સખી મારા આંસુના સાથિયે બેસીને કાગડો બોલ્યા કરે રે લોલ
ફળિયે લીલીછમ નાગરવેલ્ય કે ઝરઝર કંકુ ઝરે રે લોલ.

કંકુ નીતરે રેલમછેલ કે શેરીયું રાતી રાતી રે લોલ,
સખી મને આવું તે આવડ્યું ક્યાંથી કે નીસરું ગાતી ગાતી રે લોલ

સખી મારી રાતે હથેળિયું વચ્ચે પાતળોક રેલો પડ્યો રે લોલ
ગામલોક ટોળે વળીને કાંઈ પૂછે કે દરિયો ક્યાંથી જડ્યો રે લોલ

સખી હું તો જઈ મા’દેવને પારે ચપટીક છાંયો મેલું રે લોલ,
કે દેવતા મારે તે ફળિયે મો’રી છે છાંયડી પ્હેલુંવ્હેલું રે લોલ

– રમેશ પારેખ

સ્વર : અમર ભટ્ટ

સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ

હતો હું   સૂતો  પારણે   પુત્ર   નાનો,
રડું છેક  તો  રાખતું   કોણ   છાનો ?
મને દુ:ખી દેખી દુ:ખી કોણ  થાતું ?
મહા  હેતવાળી  દયાળી  જ  મા તું.

સૂકામાં  સુવાડે ભીને  પોઢી  પોતે,
પીડા પામું  પંડે તજે  સ્વાદ તો  તે;
મને સુખ   માટે  કટુ  કોણ  ખાતું ?
મહા હેતવાળી  દયાળી  જ મા તું.

લઈ છાતી  સાથે  બચી કોણ  લેતું ?
તજી તાજું  ખાજું  મને કોણ  દેતું ?
મને કોણ મીઠાં મુખે   ગીત ગાતું ?
મહા હેતવાળી દયાળી જ  મા તું.

પડું કે ખડું તો ખમા આણી વાણી,
પડે    પાંપણે   પ્રેમનાં  પૂર   પાણી;
પછી કોણ  પોતાતણું   દૂધ   પાતું ?
મહા હેતવાળી દયાળી  જ  મા તું.

મને કોણ કે’તું  પ્રભુ  ભક્તિ જુક્તિ,
ટળે તાપ-પાપ, મળે જેથી  મુક્તિ;
ચિત્તે રાખી ચિંતા  રૂડું કોણ ચા’તું,
મહા હેતવાળી દયાળી  જ  મા તું.

તથા આજ તારું   હજી   હેત તેવું,
જળે માછલીનું   જડ્યું  હેત   તેવું;
ગણિતે ગણ્યાથી  નથી તે ગણાતું,
મહા  હેતવાળી  દયાળી જ મા તું.

અરે ! એ  બધું શું ભલું  જૈશ ભૂલી,
લીધી ચાકરી  આકરી  જે અમૂલી;
સદા દાસ થૈ વાળી આપીશ સાટું,
મહા હેતવાળી દયાળી જ  મા તું.

અરે !   દેવતા  દેવ  આનંદદાતા !
મને ગુણ  જેવો   કરે  મારી માતા;
સામો વાળવા જોગ  દેજે  સદા તું,
મહા હેતવાળી  દયાળી  જ મા તું.

શીખે  સાંભળે  એટલા છંદ આઠે,
પછી પ્રીતથી  જો કરે  નિત્ય પાઠે;
રાજી  દેવ  રાખે  સુખી સર્વ   ઠામે,
રચ્યા  છે  રૂડા  છંદ   દલપતરામે.

– દલપતરામ