ગુજરાતી સાહિત્ય | Gujarati Gazal

મેં તો રંગ્યો હતો એને દલડાની સંગ
તો યે સાહ્યબાની પાઘડીએ લાગ્યો કોઇ જુદો રંગ
મારા સાહ્યબાની પાઘડીએ લાગ્યો કોઇ જુદો રંગ

મેં તો રંગ્યો હતો એને દલડાની સંગ ….

રંગ તો એવો જાલીમ જાણે જમદૂતે ઝંખેલો હો..
ક્યાંકથી લાવ્યો પાતાળ ભેદી નાગણનો ડંખેલો હો..
એના ઝેરની ઝાપટ લાગી મુને ફુટ્યો અંગેઅંગ
મારા સાહ્યબાની પાઘડીએ લાગ્યો કોઇ જુદો રંગ

મેં તો રંગ્યો હતો એને દલડાની સંગ ….

રંગની ઉપર રંગ ચડે તે મુળનો રંગ ધોળો હો..
સાહ્યબો મારો દિલનો જાણે શિવજી ભોળો ભોળો હો..
હે કોઇ ભીલડીએ એને ભરમાવી એના તપનો કીધો ભંગ
મારા સાહ્યબાની પાઘડીએ લાગ્યો કોઇ જુદો રંગ

મેં તો રંગ્યો હતો એને દલડાની સંગ ….

– નીનુ મજમુદાર

સ્વર : સાવની દિવેટિયા
સ્વરાંકન : માલવ દિવેટિયા

માઘમાં મે’ મોકલ્યાં તેડાં તો આવે ગોરી
ફાગણમાં રમીએ ગુલાલે
ચૈતર ચઢેને અમે આવશુ. હો રાજ તારે
ધૂળિયે આંગણ કોણ મ્હાલે… .માઘમાં
આવો તો ૨’ગ નવો કાલવિયે સગ સ’ગ
છલકાવી નેણની પિયાલી
વેણ કેરી રેશમની જાળમાં ધરે ન માય:
આ તો છે પ’ખીણી નીરાળી….માધમાં

આવે તો આભ મહી” ઊડીએ બે આપણે
ને ચ’દરનો લૂછીએ ડાઘ રે
નાનેરી જિ દગીની ઝાંઝેરી ઝખનાનો
મારે ન ગાવો! કોઈ રાગ રે….માઘમાં

આવો કે અમથી ઉકેલી જાય ન તમે
પાડી’તી ગાંઠ જે રૂમાલે
આવું બોલે તો મને ગમતું રે વાલમા
આવ્યા વિના તે કેમ ચાલે….સાઘમાં

– હરીન્દ્ર દવે

સ્વર : સંજય ઓઝા અને આરતી મુન્શી

હે આકાશ તું અજવાળાનું ઘર,
પહેલું અજવાળું પરમેશ્વરનું,
બીજું અજવાળું સુરજનું;
ત્રીજું અજવાળું ચંદર ને તારા,
ચોથું સંધ્યાની રજનું.

પાર નથી જગે અજવાળાનો
એ તો સૌથી પર..
હે આકાશ તું અજવાળાનું ઘર.
આકાશ રડે સારી રાત,
પ્રથમ એનાં અશ્રુનાં બિંદુથી
ઘડાયો ચંદ્રનો ઘાટ,

લખકોટી તારા આસું છે કોઈનાં,
કોણ જાણે એનાં મનની વાત.
આસુંનાં તેજ આકાશમાં રહીને
આજ બન્યા છે અમર..
હે આકાશ તું અજવાળાનું ઘર.

રજનીની શૈયાથી જાગીને
સુરજે ઉષાનાં ઓજસમાં મુખ ધોયું;
કિરણોની અંગુલી અવનીને અડકી
જગ જાગ્યું ને તેજનું રૂપ જોયું.
તિલક કર્યું ભાલે, કંકુનું ક્ષિતીજે
સાંપડ્યો સોહાગી વર..

હે આકાશ તું અજવાળાનું ઘર.

– અવિનાશ વ્યાસ

સ્વરાંકન : ગૌરાંગ વ્યાસ

હશે મારી દશા કેવી તને સમજાય છે સાકી!
હવે પીધા પછી પણ મારું દિલ ગભરાય છે સાકી.

અસર આવી નથી જોઈ, મેં વર્ષોની ઈબાદતમાં,
ફક્ત બે જામમાં તરત જ જીવન બદલાય છે સાકી.

ભલે એ સત્ય છે, પણ વાત છે જૂના જમાનાની,
નશામાં પણ હવે ક્યાં આદમી પરખાય છે સાકી?

‘મરીઝ’ આવા નશામાં પણ આંખ ઉઘાડી રાખે છે,
ખબર કોને કે એની આંખ ક્યાં મીંચાય છે સાકી

અબ્બાસ વાસી ‘મરીઝ’

સ્વર : ઓસમાન મીર

તું ના કહે હું હા કહું કેવી અજબ છે જિંદગી
વ્હેતી રહે છે જળ સમી કેવી ગજબ છે જિંદગી

ફરતા ફરે સપનાં સજાવી હાથની રેખા મહીં,
કોને મળેલી પૂછજે મરજી મુજબ છે જિંદગી.

વેરાન રણ શાં વિસ્તરે છે ઝાંઝવાં નજરો મહીં
છીપે તરસ ના તોય પીવાની તલબ છે જિંદગી

હેતાળ જળ શીતળ લઈ વગડે મળે થૈ વીરડી
વેરાન પંથે લાગણી કેરી પરબ છે જિંદગી.

જીવી શકે તું મોજથી લૈ મૌન નો સાગર ભરી,
કૈ રાઝ રાખે છે છુપાવી બાઅદબ છે જિંદગી.

• કવિ દાજી

સ્વર : પિતાંબર પારઘી

રસ ઘૂંટી, રસપ્રદ બનાવી લ્હાવો લે છે
સાચ-જૂઠને ચાવી-ચાવી લ્હાવો લે છે

દંતકથામાંથી એક દોરો ખેંચી કાઢી
અફવાઓ આભે ચગાવી લ્હાવો લે છે

ભલે સત્યના સ્વામી એ કહેવડાવે કિંતુ
હકીકતોને હચમચાવી લ્હાવો લે છે

પરમ પ્રકૃતિપ્રેમીના હક્કદાવા માટે
ઝરણાનું ટેટું ચીપકાવી લ્હાવો લે છે

ઊડી ગયેલા પોપટ સાથે વેર વાળવા
સિતાબાઇ પીંજર પઢાવી લ્હાવો લે છે

સમજીને પોતાને સમકક્ષ મીર-ગાલિબના
વાતે-વાતે નામ વટાવી લ્હાવો લે છે

સો ટચનો કોઇ શબ્દ પારખી તું પણ લઇ જો
જ્યમ તાળું ખુલ્યાનો ચાવી લ્હાવો લે છે

• સંજુ વાળા

શ્યામ, તને લખવો છે કાગળ,
પ્રિય લખું? કે ગમશે સખા??
વ્હાલમ્‌ કહું કે સાંવરિયા…

શું લખું તારા નામની આગળ?
શ્યામ, તને લખવો છે કાગળ…

છેડે સખીઓ નામ કહેને
રોકે રસ્તો ઠામ બતાવ કહેને
ક્યાં છે તારો શ્યામ કહેને
કોણ છે તારો પ્રાણ કહેને

બોલું ત્યાં તો વરસે વાદળ
શ્યામ, તને લખવો છે કાગળ…

કાગળમાં બસ શ્યામ લખું?
હૈયે છે તે તમામ લખું?
રોમ રોમ તુજ નામ લખું?
તો કાગળ શું કામ લખું?
પ્રેમબાવરી હું તો પાગલ

શ્યામ, તને લખવો છે કાગળ…

• ડો નિભા હરિભક્તિ

સ્વર : સાધના સરગમ

હે કૃષ્ણ ! કૃપા વરસાવો
હે કૃષ્ણ ! કૃપા વરસાવો

હૃદયે બાંધ્યા તોરણ, કહાના, આંખમાં યમુના પૂર
શ્યામનામ ગૂંજે ધબકારે, શ્વાસ વાંસળી સૂર…
કરુણાકર , કરુણા વરસાવો, મારો જીવનદીપ જગાવો…
હે કૃષ્ણ! કૃપા વરસાવો

કરમાં પહેર્યા ભક્તિકંકણ, કંઠે વૈજંતી માળ
નૂપુરે રણકે, રાધા! રાધા! મન મીરાં કરતાલ
કરુણાકર, કરુણા વરસાવો, મારે રૂદિયે રાસ રચાવો…
હે કૃષ્ણ! કુપા વરસાવો

નિકટ નિરંતર રહો નાથ, શાને દર્શનથી હું દૂર?
“હું’ને ભૂલી નિત્ય સાંભળું, તવ મુરલીના સૂર
કરુણાકર, કરુણા વરસાવો, આવો હરિ આવો…
હે કૃષ્ણ! કુપા વરસાવો

– ડો નિભા હરિભક્તિ

સ્વર : અનિકેત ખાંડેકર

થઈ શકે તો બસ ઉથલપાથલ કરો, વનને વસ્તી,  શહેરને  જંગલ કરો;
હો શીદને પથ્થર    ઉપાડો છો તમે, પાંપણો ઉંચકો અને  ઘાયલ  કરો.

જ્યાં નિરંતર કોઈનો પગરવ  હશે,
ત્યાં પ્રતીક્ષાનો સતત ઉત્સવ હશે.

લાગણીની     વ્યગ્રતા   છે   ટેરવાં,   બંધ   દ્વારોની વ્યથા  છે  ટેરવાં.
શક્યતા    સબંધની    એમાં     હશે, એક   બારીની  જગા છે  ટેરવાં.
આંખમાં  ભીનાશ જે   ઉભરી હતી, એ  બધી યે  પી  ગયાં છે   ટેરવાં.
ભેદ  જ્યાં  જાણ્યો હથેળીનો   પછી  સાવ  મુંગા થઈ ગયાં  છે  ટેરવાં.

-કૈલાશ પંડિત

સ્વરઃ શેખર સેન
સ્વરાંકનઃ પુરુષોત્તમ ઉપાધ્યાય

એવુંય   ખેલ    ખેલમાં    ખેલી    જવાય  છે,
હોતી નથી   હવા   અને   ફેલી   જવાય   છે.

ઊંઘી જવાય છે   કદી  આમ   જ   ટહેલતાં,
ક્યારેક     ઊંઘમાંય    ટહેલી     જવાય   છે.

આવી  ગયો  છું  હું  ય  ગળે   દોસ્તી   થકી,
લંબાવે   કોઈ હાથ   તો   ઠેલી   જવાય   છે.

બલિહારી છે બધીય ગુલાબી સ્મરણ તણી,
આંખો   કરું  છું  બંધ,  બહેલી   જવાય  છે

મળતી રહે  સહાય   નશીલી  નજરની  તો,
આંટીઘૂંટી    સફરની   ઉકેલી    જવાય  છે

લાગે  છે  થાક   એવો   કે   ક્યારેક   વાટમાં
સમજી હવાને  ભીંત   અઢેલી    જવાય   છે.

ઘાયલ ભર્યો છે  એટલો   પૂરો   કરો   પ્રથમ,
અહીંયાં  અધૂરો  જામ ના   મેલી  જવાય છે.

– અમૃત ઘાયલ

સ્વર : દીપ્તિ દેસાઈ
સ્વરાંકન : અમર ભટ્ટ